دیسک کمر
دیسک کمر (lumbar disc hernistion ) به بالشتک هایی بسیار مقاوم از جنس غضروف گفته می شود که بین مهره های کمر قرار داشته و از آنها در برابر فشار بیش از حد محافظت می کنند. این بالشتک های غضروفی بین تمامی ۵ مهره کمر قرار دارند و از آن در برابر آسیب های مختلف محافظت می کنند.
جنس دیسک های کمر از غضروف بوده و حالت ژله ای دارد. این دیسک ها از آب و پروتئین تشکیل شده اند. در فرهنگ عامه زمانی که این دیسک بنا به دلایل مختلف دچار بیرون زدگی شود به آن عارضۀ دیسـک کمـر می گویند.
علل دیسک کمر
علل بسیار مختلفی را می توان در ایجاد این عارضه دردناک ذکر نمود که هر کدام می توانند در شرایط مختلف ایجاد شوند اما مهم ترین عوامل ایجاد این بیماری را می توان اینگونه ذکر کرد:
– بلند کردن وزنه های بسیار سنگین به صورت ناگهانی
– بد نشستن به صورت دائمی و عادت به آن
– مشاغل سخت و سنگین که سبب فشار بیش از حد به مهره های کمر می شوند
– خم کردن بیش از حد مهره های کمری و بیرون زدگی دیسک ها
– ورزش های سخت و سنگین
می توان گفت بیشترین علت این بیماری همین موارد مهم است.
علائم دیسک کمر
هر بیماری می تواند هم چند روز قبل از عود کردن و هم در حین ایجاد بیماری دردهایی داشته و با علائم مختلفی خود را بروز نماید. در مورد این بیماری می توان نشانه های بسیاری را در نقاط مختلف مشاهده نمود از جمله:
– بی حسی و ضعف در عضلات
– درد ناحیه کمر که البته در مورد تمامی بیمارانِ مبتلا شایع نیست و در برخی اصلاً وجود ندارد
– درد در ناحیه باسن بدون علائم درد در کمر
– درد در ساق پا بدون علائم کمر درد
– احساس گرفتگی پا به ویژه در پشت زانوها
– دردهای به شکل درد عصبی در نقاط مختلف پا که گاهی از نقطه ای به نقطه دیگر حرکت می کنند
– خواب رفتن و احساس بی حسی در پا
– درد در ناحیه ران
– احساس بی حسی و ضعف شدید در ناحیه کمر و متعاقباً دردهای بعدی در نقاط مختلف کمر و پاها
دیسک کمر به عنوان یک بیماری سخت شناخته می شود که گاهی دردها و عوارض آن برای بیمار بسیار کلافه کننده و سخت خواهد بود. بهترین راه درمان، مراجعه فوری به پزشک پس از دیدن کوچکترین علامت در کمر و پاهاست.
مراقبت برای عدم ابتلا به دیسک کمر
دیسک های کمر در بین ۵ مهره کمر قرار دارند و وظیفه اصلی و اساسی آنها مراقبت از مهره ها در جهت عدم دربافت فشار فراوان، جلوگیری از ساییدگی مهره ها و همچنین چرخش و خم و راست شدن در جهات مختلف است. برای اینکه بتوانیم سلامتی این دیسک ها و به تبعِ آنها سلامتی مهره های کمر را حفظ کنیم لازم است نسبت به رعایت برخی موارد مهم در طول شبانه روز اقدام کنیم تا دچار دردها و دردسرهای بعدی مانند جراحی نشویم. این موارد مهم مراقبتی از این قرار هستند:
- چنانچه در شغل های اداری مشغولید صندلی خود را به گونه ای تنظیم کنید که قوس طبیعی کمر حفظ شود
- به هیچ عنوان اجسام سنگین و بیش از حدِ توانایی خود را حمل نکنید
- چنانچه علاقه به انجام ورزش های سنگین دارید حتماً اینکار را زیر نظر مربیان و متخصصان واقعی آغاز کنید
- اگر شاغل در کارهای سخت و سنگین هستید برای بلند کردن اجسام سنگین خم نشوید بلکه ابتدا بنشینید سپس جسم را برداشته و بعد بلند شوید تا فشار کمتری به بدن و کمر وارد شود
- مراقبت ضربات ناگهانی به ناحیه کمر در موقعیت های مختلف باشید تا مبتلا به دیسک کمر نشوید.
درمان دیسک کمر بدون جراحی
در جهت بهبود و درمان دردهای این بیماری می توان از روش های مختلفی استفاده کرد که هر کدام از این شیوه ها در شرایطی خاص و با توجه به وضعیت بیمار تجویز می شوند. در ابتدای امر، چه برای بیمار و چه خود پزشک استفاده از مراحل اولیه و پرهیز از جراحی باز در اولویت قرار داد به همین دلیل شیوه های متنوع و مفیدی برای درمان دردهای دیسک در ناحیه کمر وجود دارد.
این شیوه ها بسیار متنوعند و می توان مهمترین و پرکاربردترین آنها را اینگونه ذکر کرد:
- درمان به کمک استراحت مطلق: در این شیوه ابتدا ۳ روز استراحت مطلق تجویز تا نتیجه بررسی شود سپس تصمیمات لازم برای مرحله بعدی گرفته می شود.
- درمان به کمک ورزش: حرکات ورزشی برای درمان دیسک کمر باید در مرحله کاهش درد انجام شود؛ روش هایی مانند کشش عضله پریفورمیس یکی از همین شیوه های مهم است.
- درمان به کمک طب سوزنی: در این نوع درمان، متخصص طب سوزنی الکتریک با فرو کردن سوزن های مخصوص در اطراف ناحیه، درد را درمان خواهد کرد.
- درمان خانگی: شیوه هایی بسیار مفیدی مانند استفاده از کمپرس سرد و گرم و متعاقب آن استفاده از روش های کششی-نرمشی زیر نظر متخصص می تواند درد را تسکین داده و بهبودی حاصل شود.
تاثیر بدنشستن در ابتلا به دیسک کمر
نشستن و استراحت کردن یا نشستن و کار کردن امری طبیعی در طول ساعات شبانه روز تمامی افراد است، همین نشستن اگر به درستی انجام نشود قطعاً به سمت تخریب دیسک ها و ایجاد عارضه ای به نام دیسـک کمـر خواهد رفت. رعایت نکاتی مهم می تواند شما را از ابتلا به این عارضه دردناک در امان نگهدارد:
- اگر شاغل و پشت میز نشینید سعی کنید انحنای استاندارد کمر خود را به کمک صندلی استاندارد حفظ کنید
- چنانچه عادت به نشستن روی زمین دارد سعی کنید صاف نشسته و شکم را بیش از حد به داخل هل ندهید
- دائماً به یک طرف ننشینید، عده ای عادت به نشستن روی زمین و گذاشتن یک دست روی زمین، نهایتاً تکیه کردن به آن دارند. این حالت سبب تخریب دیسک های کمر خواهد شد.
- پس از مدتی نشستن و بی تحرکی، لازم است حتماً بلند شده و مقداری کمر و عضلات بدن را حرکت دهید
- چنانچه احساس ناراحتی در ناحیه کمرکردید بایستی فوراً به یک متخصص و جراح مغز و اعصاب حاذق مراجعه و موضوع را پیگیری جدی نمایید.
با رعایت این موارد می توانید از ایجاد دیسک کمر و عوارض متعدد آن در امان بمانید.
جراحی دیسک کمر
جراحی برای درمان دردها و سختی های دیسک های کمر زمانی لازم است که سایر روش های غیرجراحی نتواند سلامت دیسک را ایجاد کند در چنین شرایطی استفاده از جراحی به عنوان بهترین راهکار سلامتی دیسک آسیب دیده در اولویت جراح خواهد بود.
برای اینکه بتوان با عمل، بهترین شرایط بدنی را ایجاد کرد می توان با توجه به شرایط بالینی بیمار از شیوه های مختلف جراحی استفاده نمود. این روش ها عبارتند از:
- جراحی لامینکتومی
- میکرودیسککتومی (جراحی میکروسکوپی)
- جراحی آندوسکوپی
- جراحی دیسـک کمـر با لیزر
- تزریق های اپیدورال یا تزریق فاست
جراحان دیسـک کمـر ابتدا به شکلی دقیق و با استفاده از عکس های دقیق از ناحیه کمر و دیسک ها، به میزان آسیب، شکل آسیب و همچنین تعدد آسیب ها در دیسک های کمر به خوبی واقف شده سپس سعی می کنند از بین روش های متعدد جراحی، یک مورد را برای درمان این بیماری انتخاب و استفاده نمایند.
به عنوان مثال در اولین شیوه که لامینکتومی نام دارد جراح ابتدا کانال نخاعی را باز کرده و ریشه عصبی را کنار می زند. حال، دیسک از پشت آن خارج و جراحی می شود. از این شیوه به عنوان قدیمی ترین شیوه جراحی دیسک کمر نام برده می شود.
